Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) 2011 yılında düzenlediği ve 34 sivilin vefatıyla sonuçlanan Uludere (Roboski) Operasyonu‘nun, PKK’nın aranan üst seviye yöneticisi ‘Bahoz Erdal’ın sonu geçme teşebbüsünde olduğu istihbarat üzerine düzenlendiği, devrin İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin tarafınca kamuoyuyla paylaşıldı. Şahin, 2014 yılında yaptığı açıklamada, istihbaratın doğruluğunun MİT tarafınca teyit edildiğini lisana getirdi.
ULUDERE OLAYI NEDİR?
28 Aralık 2011’de Şırnak’ın Uludere ilçesinde bulunan Roboski (Ortasu) köyünden Irak’a geçen bir küme kaçakçı, PKK’lı zannedilerek, F-16 savaş uçakları tarafınca vurulmuş, olayda 19’u çocuk 34 kişi hayatını yitirdi.
Ölenlerin aileleri, köylüler ve hak savunucuları tarafınca 2013’te Roboski için Adalet Yeryüzü için Barış Derneği (Roboski-Der) kuruldu.
Operasyonda 11 yakınını kaybeden Ferhat Encü, 7 Haziran 2015 seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) Şırnak milletvekili olarak Meclis’e girdi.
28 ARALIK 2011’DE NE OLDU?
İnsansız hava aracı (İHA) ile yapılan keşif uçuşları sırasında saat 17.20 civarında Haftanin Deresi Vadisi’nde ‘ısı kaynakları’ tespit edildi. Yarım saat daha sonra 23. Jandarma Hudut Tümen Kumandanı Tümgeneral İlhan Bölük tarafınca manzaraların ‘terörist olarak değerlendirildiği’ ve bunun için topçu atışı yapmak istendiği bilgisi 2. Ordu Harekat Başkanlığı’na iletildi.
Kıymetlendirme sürecinde top atışına onay verildi fakat hareket halinde kümenin hem üç koldan ilerlemesi tıpkı vakitte kafilede motorlu araçların bulunması niçiniyle top atışının kâfi olmayabileceği değerlendirmesi yapıldı.
Hava harekatının ‘uygun olacağına’ karar verilmesinin akabinde periyodun Genelkurmay İstihbarat Lideri, günümüzün Kara Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Yaşar Güler onay için mevzuyu Genelkurmay İkinci Lideri’nin makamına götürdü.
En sonunda akşam saat 20.00 sularında periyodun Genelkurmay Lideri Orgeneral Necdet Özel, konutundan telefonla hava operasyonuna onay verdi.
ULUDERE OPERASYONU’NDA NELER YAŞANDI?
Hudut çizgisinde bekleyen kümeye birinci bomba saat 21.43’te, ikinci bomba da 22.02’de, üçüncü bomba 22.16’da ve son olarak da dördüncü bomba saat 22.24’te atıldı.
Olay kararı 17’si çocuk 34 kişi hayatını kaybetti. ömrünü kaybedenlerin 27’si Encü ailesine mensuptu.
Genelkurmay Başkanlığı’ndan olayın sonraki günü yapılan birinci açıklamada da Irak’tan Türkiye’ye yanlışsız “bir kümenin hareket halinde olduğu İnsansız Hava Aracı manzaraları ile” tespit edildiği açıklandı. Açıklamada, bu bölgenin PKK’lılar tarafınca geçiş için sıkça kullanılan bir alan olduğu vurgulandı.
ULUDERE OPERASYONU’NDA ÖLENLERİN İSİMLERİ
* Seyit Enç
* Özcan Uysal (15)
* Mehmet Encü
* Nevzat Encü
* Hamza Encü
* Şervan Encü
* Cemal Encü (15)
* Osman Encü
* Şiwan Encü
* Bilal Encü
* Mehmet Ali Tosun
* Az Alma
* Mahsun Encü
* Salih Encü
* Gerçek Encü
* Salik Ürek
* Yüksel Ürek
* Serhat Encü
* Adem And
* Savaş Encü
* Selahattin Encü
* Bedran Encü
* Hüseyin Encü
* Aslan Encü
* Cevat Encü
* Erkan Encü
* Selman Encü
* Orhan Encü
* Fadıl Encü
* Vedat Encü
* Cihan Encü
* Fikret Encü
* Zeydin Encü
* Çetin Encü
ULUDERE OPERASYONU HAKKINDA SİYASALLARIN AÇIKLAMALARI
Periyodun Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı açıklamada, kaçakçılıkların en çok 10 kişilik kümelerle yapıldığını ve 40 kişilik bir kümenin tespit edilmesinin ‘daha evvel Gediktepe ve Hantepe baskınlarında silahların katırlarla taşınmasını’ hatırlattığını söylemiş oldu ve ekledi:
“bu biçimde da niçin bunlara müdahale edilmemişti denmişti. Bunların hepsi birer ibretti. Bu sefer de güvenlik güçlerimizin bu biçimde bir yanlışa düşmemesi isteniyordu lakin Uludere’deki köylülerden 35 vatandaşımız ebediyete intikal etti. Istırabımız büyük. Gerekli idari ve isimli incelemeler yapılıyor. İsimli tıp yetkilileri gerekli incelemeleri yaptılar.”
Devrin Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç da 2 Ocak 2012’deki Bakanlar Konseyi’nin akabinde yaptığı açıklamada, hadisede kasıt olmadığını söylemiş oldu. Arınç, olayla ilgili “resmi özür dilenmesini beklemenin yanlış olacağını” lakin hayatını kaybedenlerin yakınlarına tazminat ödeneceğini söz etti.
Şubat 2012’de ise Başbakanlık tarafınca kişi başına 123 bin, toplamda da 4 milyon 180 bin TL tazminat ödendi. Fakat aileler bu tazminatı kabul etmedi.
ULUDERE OLAYI’NIN TÜZEL SÜRECİ
Olayla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) bir araştırma komitesi kuruldu. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulu bünyesindeki Uludere Alt Komitesi, yaklaşık 15 ay süren çalışmalarını Mart 2013’te tamamladı. Komitenin hazırladığı 84 sayfalık raporda, yalnızca İHA imajlarına dayanarak kimlik tespiti yapmanın mümkün olmadığı tabir edildi.
Kurul raporunda, “Olayın taammüden yapıldığına yönelik rastgele bir kanıt elde edilememiştir” kararına vardı. Ayrıyeten İçişleri Bakanlığı müfettişleri de mevzuyla ilgili inceleme yaparak, bir rapor hazırladı.
Hususla ilgili soruşturma başlatan Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı da Haziran 2013’te ‘gorevsizlik sonucu’ vererek, belgeyi askeri savcılığa sevk etti.
Askeri savcılık da Ocak 2014’te kuşkulu olarak ismi geçen 5 askerin ‘kanunun buyruğunu icra kapsamında kendilerine verilen bakılırsav gereklerini yerine getirdikleri, bakılırsav gereklerini yerine getirirken kaçınılmaz yanılgıya düştükleri ötürüsıyla aksiyonları hakkında kamu davası açılmasını gerektiren bir sebep bulunmadığı’ açıklandı ve kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi.
ULUDERE OPERASYONU’NUN BASINA YANSIMALARI
35 sivilin vefatıyla sonuçlanan Uludere Operasyonu, dünya basınında “Hava saldırısı Kürt köylüleri öldürdü” (BBC), “Cenazelerini traktörle taşıdılar” (CBS News), “Hava saldırısı Kürt köylüleri öldürdü” (CNN), “Kaçakçılar militan sanılarak öldürüldü” (Daily Mail), “Türk hava saldırısı Kürtleri Vurdu” (The Wall Street Journal), “Türk Hava Kuvvetleri Kürt köyünü bombaladı, 35 kişiyi öldürdü” (Le Monde), “34 Kürt öldürüldü, ordu PKK’yla karıştırdık dedi” (Libération) başlıklarıyla yer aldı.
Avrupa Parlamentosu Lideri Martin Schulz, olayı ‘felaket’ olarak tanımladı ve mevzunun Avrupa Birliği raporlarında kesinlikle yer alacağını söylemiş oldu. Olayın akabinde İnsan Hakları Derneği ile İnsan Hakları ve Mazlumlar için Dayanışma Derneği (MAZLUMDER) ortak bir heyet oluşturarak bölgede incelemede bulundu. İnsan hakları heyeti, Uludere’de 34 insanın öldürülmesini yargısız infaz olarak kıymetlendirdi ve olayı toplu katliam olarak nitelendirdi.
ULUDERE OLAYI NEDİR?
28 Aralık 2011’de Şırnak’ın Uludere ilçesinde bulunan Roboski (Ortasu) köyünden Irak’a geçen bir küme kaçakçı, PKK’lı zannedilerek, F-16 savaş uçakları tarafınca vurulmuş, olayda 19’u çocuk 34 kişi hayatını yitirdi.
Ölenlerin aileleri, köylüler ve hak savunucuları tarafınca 2013’te Roboski için Adalet Yeryüzü için Barış Derneği (Roboski-Der) kuruldu.
Operasyonda 11 yakınını kaybeden Ferhat Encü, 7 Haziran 2015 seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) Şırnak milletvekili olarak Meclis’e girdi.
28 ARALIK 2011’DE NE OLDU?
İnsansız hava aracı (İHA) ile yapılan keşif uçuşları sırasında saat 17.20 civarında Haftanin Deresi Vadisi’nde ‘ısı kaynakları’ tespit edildi. Yarım saat daha sonra 23. Jandarma Hudut Tümen Kumandanı Tümgeneral İlhan Bölük tarafınca manzaraların ‘terörist olarak değerlendirildiği’ ve bunun için topçu atışı yapmak istendiği bilgisi 2. Ordu Harekat Başkanlığı’na iletildi.
Kıymetlendirme sürecinde top atışına onay verildi fakat hareket halinde kümenin hem üç koldan ilerlemesi tıpkı vakitte kafilede motorlu araçların bulunması niçiniyle top atışının kâfi olmayabileceği değerlendirmesi yapıldı.
Hava harekatının ‘uygun olacağına’ karar verilmesinin akabinde periyodun Genelkurmay İstihbarat Lideri, günümüzün Kara Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Yaşar Güler onay için mevzuyu Genelkurmay İkinci Lideri’nin makamına götürdü.
En sonunda akşam saat 20.00 sularında periyodun Genelkurmay Lideri Orgeneral Necdet Özel, konutundan telefonla hava operasyonuna onay verdi.
ULUDERE OPERASYONU’NDA NELER YAŞANDI?
Hudut çizgisinde bekleyen kümeye birinci bomba saat 21.43’te, ikinci bomba da 22.02’de, üçüncü bomba 22.16’da ve son olarak da dördüncü bomba saat 22.24’te atıldı.
Olay kararı 17’si çocuk 34 kişi hayatını kaybetti. ömrünü kaybedenlerin 27’si Encü ailesine mensuptu.
Genelkurmay Başkanlığı’ndan olayın sonraki günü yapılan birinci açıklamada da Irak’tan Türkiye’ye yanlışsız “bir kümenin hareket halinde olduğu İnsansız Hava Aracı manzaraları ile” tespit edildiği açıklandı. Açıklamada, bu bölgenin PKK’lılar tarafınca geçiş için sıkça kullanılan bir alan olduğu vurgulandı.
ULUDERE OPERASYONU’NDA ÖLENLERİN İSİMLERİ
* Seyit Enç
* Özcan Uysal (15)
* Mehmet Encü
* Nevzat Encü
* Hamza Encü
* Şervan Encü
* Cemal Encü (15)
* Osman Encü
* Şiwan Encü
* Bilal Encü
* Mehmet Ali Tosun
* Az Alma
* Mahsun Encü
* Salih Encü
* Gerçek Encü
* Salik Ürek
* Yüksel Ürek
* Serhat Encü
* Adem And
* Savaş Encü
* Selahattin Encü
* Bedran Encü
* Hüseyin Encü
* Aslan Encü
* Cevat Encü
* Erkan Encü
* Selman Encü
* Orhan Encü
* Fadıl Encü
* Vedat Encü
* Cihan Encü
* Fikret Encü
* Zeydin Encü
* Çetin Encü
ULUDERE OPERASYONU HAKKINDA SİYASALLARIN AÇIKLAMALARI
Periyodun Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı açıklamada, kaçakçılıkların en çok 10 kişilik kümelerle yapıldığını ve 40 kişilik bir kümenin tespit edilmesinin ‘daha evvel Gediktepe ve Hantepe baskınlarında silahların katırlarla taşınmasını’ hatırlattığını söylemiş oldu ve ekledi:
“bu biçimde da niçin bunlara müdahale edilmemişti denmişti. Bunların hepsi birer ibretti. Bu sefer de güvenlik güçlerimizin bu biçimde bir yanlışa düşmemesi isteniyordu lakin Uludere’deki köylülerden 35 vatandaşımız ebediyete intikal etti. Istırabımız büyük. Gerekli idari ve isimli incelemeler yapılıyor. İsimli tıp yetkilileri gerekli incelemeleri yaptılar.”
Devrin Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç da 2 Ocak 2012’deki Bakanlar Konseyi’nin akabinde yaptığı açıklamada, hadisede kasıt olmadığını söylemiş oldu. Arınç, olayla ilgili “resmi özür dilenmesini beklemenin yanlış olacağını” lakin hayatını kaybedenlerin yakınlarına tazminat ödeneceğini söz etti.
Şubat 2012’de ise Başbakanlık tarafınca kişi başına 123 bin, toplamda da 4 milyon 180 bin TL tazminat ödendi. Fakat aileler bu tazminatı kabul etmedi.
ULUDERE OLAYI’NIN TÜZEL SÜRECİ
Olayla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) bir araştırma komitesi kuruldu. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulu bünyesindeki Uludere Alt Komitesi, yaklaşık 15 ay süren çalışmalarını Mart 2013’te tamamladı. Komitenin hazırladığı 84 sayfalık raporda, yalnızca İHA imajlarına dayanarak kimlik tespiti yapmanın mümkün olmadığı tabir edildi.
Kurul raporunda, “Olayın taammüden yapıldığına yönelik rastgele bir kanıt elde edilememiştir” kararına vardı. Ayrıyeten İçişleri Bakanlığı müfettişleri de mevzuyla ilgili inceleme yaparak, bir rapor hazırladı.
Hususla ilgili soruşturma başlatan Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı da Haziran 2013’te ‘gorevsizlik sonucu’ vererek, belgeyi askeri savcılığa sevk etti.
Askeri savcılık da Ocak 2014’te kuşkulu olarak ismi geçen 5 askerin ‘kanunun buyruğunu icra kapsamında kendilerine verilen bakılırsav gereklerini yerine getirdikleri, bakılırsav gereklerini yerine getirirken kaçınılmaz yanılgıya düştükleri ötürüsıyla aksiyonları hakkında kamu davası açılmasını gerektiren bir sebep bulunmadığı’ açıklandı ve kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi.
ULUDERE OPERASYONU’NUN BASINA YANSIMALARI
35 sivilin vefatıyla sonuçlanan Uludere Operasyonu, dünya basınında “Hava saldırısı Kürt köylüleri öldürdü” (BBC), “Cenazelerini traktörle taşıdılar” (CBS News), “Hava saldırısı Kürt köylüleri öldürdü” (CNN), “Kaçakçılar militan sanılarak öldürüldü” (Daily Mail), “Türk hava saldırısı Kürtleri Vurdu” (The Wall Street Journal), “Türk Hava Kuvvetleri Kürt köyünü bombaladı, 35 kişiyi öldürdü” (Le Monde), “34 Kürt öldürüldü, ordu PKK’yla karıştırdık dedi” (Libération) başlıklarıyla yer aldı.
Avrupa Parlamentosu Lideri Martin Schulz, olayı ‘felaket’ olarak tanımladı ve mevzunun Avrupa Birliği raporlarında kesinlikle yer alacağını söylemiş oldu. Olayın akabinde İnsan Hakları Derneği ile İnsan Hakları ve Mazlumlar için Dayanışma Derneği (MAZLUMDER) ortak bir heyet oluşturarak bölgede incelemede bulundu. İnsan hakları heyeti, Uludere’de 34 insanın öldürülmesini yargısız infaz olarak kıymetlendirdi ve olayı toplu katliam olarak nitelendirdi.