Lateks alarjisi Lateks nedir? Lateks bilimsel ad Hevea brasiliensis olan kaucuk agacndan elde edilen bir maddedir. Pek cok urunde lateks bulunur. Lateks iceren urunlerden en sk bilineni erkek prezervatifleridir. Bununla beraber kadn dogum kontrol yontemlerinden biri olan diyaframlarn da onemli bir ksm lateks icerir. Ote yandan gunluk kullanmda pek cok urunde de lateks bulunur. Ozellikle saglk calsanlar bu madde ile sk temas ederler. Muayene eldivenlerinin cogu lateksten uretilmistir. Lateks pek cok insan icin problem yaratan bir madde degildir. Ancak tpk dogada bolca bulunan ar zahiri, zehirli sarmask, hatta fstk ve cilek gibi pek cok maddenin yaptg gibi baz kisilerde de lateks problem yaratabilir. Lateks alerjisi nedir? Alerji kabaca vucudun kendisine yabanc olarak algladg maddelere kars gosterdigi rekasiyondur. Alerjik reaksiyonlar degisik sekillerde ortaya ckabilir. Lateks soz konusu oldugunda ise en sk kontakt dermatitten soz edilir. Yani maddenin temas ettigi alanlarda reaksiyon ortaya ckar.Lateks ile temas eden alanda kzarklk, kasnt ve dokuntu gorulur. Ornegin lateks alerjisi olan ve surekli eldiven kullanan bir saglk personelinin elinde bu tur yaknmalar ortaya ckar. Ote yandan kontakt dermatit dsnda da belirtiler olabilir. Bu belirtiler cok hafif ya da siddetli olabilir. En siddetli formunda alerjik sok gorulebilir. Ingilizler lateksi 18 yuzyln sonlarna dogru kesfettiler. Ancak maddenin bu derece yaygn kullanm alan bulmas son 50 yldr yasanan bir olay. 1979 ylnda bir Ingiliz kadnn bulask eldivenine bagl yasadg yaknmalar tans konan ilk lateks alerjisi olgusu. Takip eden donemde 1979 ile 1988 yllar arasnda 50'den fazla olgu sunumu Avrupa'da yaynlanan tp dergilerinde yer ald. Daha sonra ise islerin aks degismeye baslad. 1988 sonbaharnda Amerikan Gda ve Ilac Dairesine (FDA) sindirim sistemi sorunlar nedeni ile radyolojik inceleme yaplan baz hastalarda anafilaktik sok (alerjik sok) goruldugune dair pek cok rapor ulast. Bu hastalarn hepsindeki ortak ozellik film cekimi oncesi baryum iceren lavmanlar yaplmasyd. Ilk baslarda olayn nedeni olarak baryum sucland ancak daha sonra baz hastalarda sokun lavman aleti yerlestirilip ilac daha verilmeden ortaya cktg fark edilince olayn esrar cozuldu. Sorun lavman aletinin ucundaki lateks ile kapl malzemeden kaynaklanyordu. Uretici firma lavman uclarnda lateks yerine silikon kullanmaya baslad ancak bu arada ne yazk ki 16 hasta hayatn kaybetti. 1990-1991 yllar arasnda Milwaukee'deki (ABD) bir cocuk hastanesinde 9 cocukta henuz daha cerrahi islem baslamadan anafilaktik sok goruldu. Nedenin anestezi cihazlarndaki ve damar yolu aclmasnda kullanlan kateterlerdeki lateksden kaynaklandg fark edildi. Ameliyathane sartlarnda acil onlemler kolaylkla alnabildiginden hic kimse hayatn kaybetmedi. Kimler risk altndadr? Genel toplumda lateks alerjisinin gorulme sklg %1'den daha azdr. Bununla birlikte madde ile cok fazla temas eden saglk calsanlar ile cok fazla kereler ameliyat olmas gereken hastalklara sahip olan kisiler yuksek risk gurubunu olusturur. Ancak kisinin bir maddeyle ilk kez karslastgnda da hayati tehlike dogurabilecek siddette alerjik reaksiyon gelisebilecegi de unutulmamaldr. Hangi belirtiler uyarc olmaldr? Kasnt ve sislik lateks alerjisinde sk karslaslan sorunlardr. Eger doktor muayenesi sonrasnda muayene oldugunuz bolgede ya da lastik eldiven kullanmn takiben (bulask eldiveni gibi) ellerinizde kzarklk ve kasnt oluyorsa veya balon sisirdikten, dis muayenesi olduktan, muz ve avokado yedikten sonra agznzda yanma ve agz cevresinde kzarklk hissediyorsanz lateks alerjisinden kuskulanmalsnz. Prezervatif kullanmn takiben genital bolgede benzeri yaknmalar oluyorsa buyuk olaslkla lateks hassasiyetiniz var demektir. Lateks alerjisi onceden saptanabilir mi ? Kisinin latekse kars alerjik olup olmadgn anlamann 2 yolu vardr. Bunlardan birincisi cilt altna cok az bir miktar lateks vererek reaksiyon gelisip gelismedigini saptamaktr. Alerjik olan kisilerde 15 dakika icinde uygulama bolgesinde sislik ve kzarklk ortaya ckar. Diger bir yontem ise kanda latekse kars antikor varlgn arastrmaktr. Ancak bu yontemlerden hicbirisi lateks alerjisini kesinlikle saptayamamaktadr. Alerjik reaksiyonlar sadece organik maddeler icinde bulunan baz proteinlere kars gelisirler. Lateksin icinde bulunan 10'dan fazla proteinin bu tur reaksiyonlara neden olabilecegi bilinmekle birlikte henuz hangi proteinlerin alerji nedeni oldugu kesin olarak saptanamamstr. Ornegin degisik eldiven markalar arasnda ayn kiside farkl duzeylerde alerji gelismesi birden fazla proteinin sorumlu olabilecegini dusundurmektedir. Lateks alerjisi varsa prezervatif kullanamaz myz? Dunya piyasalarnda lateks icermeyen prezervatifler mevcuttur. Bulara ornek olarak kuzu derisinden yaplan prezervatifler verilebilir ancak bu prezervatifler istenmeyen bir hamilelige kars koruyucu oldugu halde cinsel yolla bulasan hastalklardan etkili bir sekilde korumazlar. Poliuretan ad verilen maddeden yaplan prezervatifler de lateks icermezler. Son zamanlarda gundeme gelen ve ulkemizde de piyasaya sunulan kadn prezervatifleri de poliuretandan uretildikleri icin lateks alerjisi olan kisiler tarafndan kullanlabilirler. Amerikan Ilac ve Gda Dairesi (FDA) kadn prezervatifinin gebelik ve AIDS basta olmak uzere cinsel yolla bulasan hastalklardan korunmak amacyla kullanmna onay vermistir. Lateks iceren urunlerden bazlar Paket lastikleri Elastik bandajlar Yara bantlar Bulask eldivenleri Scak su siseleri Ayakkab cilalar Oyuncak balon Silgi Spor malzemeleri Oyuncaklar Lateks alerjisinin belirtileri Dokuntu Kasnt Sislik Yuzde ani kzarklk Solunum sknts Hzl soluk alp verme Anksiyete Hafzada karsklk Baygnlk hissi Sok Paket lastikleri Elastik bandajlar Yara bantlar Bulask eldivenleri Scak su siseleri Ayakkab cilalar Oyuncak balon Silgi Spor malzemeleri Oyuncaklar Lateks alerjisinin belirtileri Dokuntu Kasnt Sislik Yuzde ani kzarklk Solunum sknts Hzl soluk alp verme Anksiyete Hafzada karsklk Baygnlk hissi Sok Dokuntu Kasnt Sislik Yuzde ani kzarklk Solunum sknts Hzl soluk alp verme Anksiyete Hafzada karsklk Baygnlk hissi Sok