2017 halk referandumuyla kaldırılan ‘askeri mahkemelerin boşluğunu doldurmayı amaçlayan’ Askeri Ceza Kanunu ve TSK İşçi Kanunu’nda değişiklik yasa teklifinde, askerlerin yakalanmasıyla ilgili düzenleme kamuoyunda tartışma konusu oldu.
AK Parti’nin Meclis’e sunduğu kanun değişikliği teklifine nazaran, ‘kişiye kabahat işlerken rastlanması’ ve ‘suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması mümkünlüğünün bulunması yahut çabucak kimliğinin belirlenme imkanının bulunmaması’ durumunda asker şahıslar ‘herkes tarafınca süreksiz olarak yakalanabilecek.’ Bu düzenlemeyle, askerlerin ‘kişiye cürüm işlerken rastlanılması’ sebebi öne sürülerek kolluk kuvveti olmayan bireylerce yakalanmasının önü açılacak.
ASKERLER ‘HERKES’ TARAFINDAN YAKALANBİLECEK
Yasa teklifinin ilgili hususunun devamında ise ‘askerlerin bir kabahat durumunda yetkili askeri makamlar tarafınca yakalanmasına ilişkin’ düzenlemeler yer aldı. Buna göre, ‘tutuklama sonucu yahut yakalama buyruğu düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde; cumhuriyet savcısına derhal başvurma imkanı bulunmadığı takdirde’ amiri, üstü, askeri karakol, nöbetçi, devriye, askeri inzibat ve kolluk bakılırsavlileri asker kişiyi yakalama yetkisine sahip olacak.
Yakalanan kişi ve olay hakkında cumhuriyet savcısına çabucak bilgi verilerek buyruğu doğrultusunda süreç yapılacak. Yasa teklifinde askerlerin, cürüm işlemeleri durumunda kendi amirleri ve üstleri tarafınca yakalandıktan daha sonra yapılacak süreçler düzenlenirken, ‘herkes tarafınca süreksiz olarak yakalama’ durumunda yapılacak sürece ait bir düzenleme ise yer almadı.
ASKERLERİN YARGILANMASI İÇİN KUMANDANININ ONAYI GEREKECEK
Teklifle, askeri mahkemelerin kaldırılmasının akabinde askeri kabahatlerin yargılanması ve askerlerin yargılanması için gereken yargılama müsaadesi konusunda yaşanan belirsizliklerin de giderilmesi amaçlanıyor. Buna göre ağır cezalık suçüstü haller haricinde asker şahısların işledikleri askeri hataların soruşturulması, askerlerin vazife yaptıkları birlik kumandanı ya da kurum amirlerinin müsaadesine bağlı olacak.
General ve amiraller hakkındaki soruşturma müsaadesi de Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek. Yasa teklifiyle general ve amiraller hakkında soruşturma, valilerin de ortalarında bulunduğu üst seviye memurlarda olduğu üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafınca yapılabilecek. Askeri mahkemelerin kaldırılmasının akabinde tüm askerler, bakılırsav hatalarından dolayı asliye ceza mahkemelerinde yargılanıyor.
Teklife bakılırsa ayrıyeten taammüden işlenen kabahatten dolayı bir yıl ve daha fazla mahpus cezasına mahkum olan TSK çalışanı, mahkumiyet sonucuyla birlikte TSK’dan çıkartılacak ve rütbeleri geri alınacak.
ÜÇOK: TEHLİKELİ SONUÇLARA YOL AÇAR
Emekli askeri hakim Albay Ahmet Zeki Üoldukça, ‘asker bireylerin herkes tarafınca yakalanmasına’ yönelik düzenlemeyle ilgili Haber Global’e şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu düzenlemenin içine askerlerin herkes tarafınca yakalanabileceğine dair garip bir düzenleme konulmuş. Düzenlemede bir muğlaklık var, rastgele bir kolluk yetkisi olmayan bir kişi, asker kişinin cürüm işlediğini nasıl tespit edecek ve onu yakalayacak? Bunun düzeltilmesi gerekiyor, epey tehlikeli sonuçlara yol açabilir.”
AK Parti’nin Meclis’e sunduğu kanun değişikliği teklifine nazaran, ‘kişiye kabahat işlerken rastlanması’ ve ‘suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması mümkünlüğünün bulunması yahut çabucak kimliğinin belirlenme imkanının bulunmaması’ durumunda asker şahıslar ‘herkes tarafınca süreksiz olarak yakalanabilecek.’ Bu düzenlemeyle, askerlerin ‘kişiye cürüm işlerken rastlanılması’ sebebi öne sürülerek kolluk kuvveti olmayan bireylerce yakalanmasının önü açılacak.
ASKERLER ‘HERKES’ TARAFINDAN YAKALANBİLECEK
Yasa teklifinin ilgili hususunun devamında ise ‘askerlerin bir kabahat durumunda yetkili askeri makamlar tarafınca yakalanmasına ilişkin’ düzenlemeler yer aldı. Buna göre, ‘tutuklama sonucu yahut yakalama buyruğu düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde; cumhuriyet savcısına derhal başvurma imkanı bulunmadığı takdirde’ amiri, üstü, askeri karakol, nöbetçi, devriye, askeri inzibat ve kolluk bakılırsavlileri asker kişiyi yakalama yetkisine sahip olacak.
Yakalanan kişi ve olay hakkında cumhuriyet savcısına çabucak bilgi verilerek buyruğu doğrultusunda süreç yapılacak. Yasa teklifinde askerlerin, cürüm işlemeleri durumunda kendi amirleri ve üstleri tarafınca yakalandıktan daha sonra yapılacak süreçler düzenlenirken, ‘herkes tarafınca süreksiz olarak yakalama’ durumunda yapılacak sürece ait bir düzenleme ise yer almadı.
ASKERLERİN YARGILANMASI İÇİN KUMANDANININ ONAYI GEREKECEK
Teklifle, askeri mahkemelerin kaldırılmasının akabinde askeri kabahatlerin yargılanması ve askerlerin yargılanması için gereken yargılama müsaadesi konusunda yaşanan belirsizliklerin de giderilmesi amaçlanıyor. Buna göre ağır cezalık suçüstü haller haricinde asker şahısların işledikleri askeri hataların soruşturulması, askerlerin vazife yaptıkları birlik kumandanı ya da kurum amirlerinin müsaadesine bağlı olacak.
General ve amiraller hakkındaki soruşturma müsaadesi de Ulusal Savunma Bakanı tarafınca verilecek. Yasa teklifiyle general ve amiraller hakkında soruşturma, valilerin de ortalarında bulunduğu üst seviye memurlarda olduğu üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafınca yapılabilecek. Askeri mahkemelerin kaldırılmasının akabinde tüm askerler, bakılırsav hatalarından dolayı asliye ceza mahkemelerinde yargılanıyor.
Teklife bakılırsa ayrıyeten taammüden işlenen kabahatten dolayı bir yıl ve daha fazla mahpus cezasına mahkum olan TSK çalışanı, mahkumiyet sonucuyla birlikte TSK’dan çıkartılacak ve rütbeleri geri alınacak.
ÜÇOK: TEHLİKELİ SONUÇLARA YOL AÇAR
Emekli askeri hakim Albay Ahmet Zeki Üoldukça, ‘asker bireylerin herkes tarafınca yakalanmasına’ yönelik düzenlemeyle ilgili Haber Global’e şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu düzenlemenin içine askerlerin herkes tarafınca yakalanabileceğine dair garip bir düzenleme konulmuş. Düzenlemede bir muğlaklık var, rastgele bir kolluk yetkisi olmayan bir kişi, asker kişinin cürüm işlediğini nasıl tespit edecek ve onu yakalayacak? Bunun düzeltilmesi gerekiyor, epey tehlikeli sonuçlara yol açabilir.”