KaraYeL
New member
Her yatırım “insan, iklim ve toplum üzerindeki tesiri nedir?” sorusuyla başlamalı
Toplum ve çevre için değer yaratma hedefli yatırımların geliştirilmesi için faaliyet gösteren EYDK, ormanları koruyan bir tesir yatırımı örneği olan IFC Orman Tahviline dikkat çekiyor.
Geçtiğimiz birkaç yıl, en yüksek getiri üzere tek boyutlu yatırım emellerine karşı bir reaksiyon olarak tesir yatırımının yükselişine şahit oldu. Tesir yatırımı toplum ve etraf için bedel katmayı amaçlıyor. Bir başka deyişle tesir yatırımcısı için toplum ve etraf için bedel yaratma ve finansal getiriyi eşit derecede kıymetli görüyor. Tesir Yatırımı Müracaat Şurası EYDK, bir platform misyonu gorerek Türkiye’de bu cins tesir yatırımlarının geliştirilmesini sağlıyor. EYDK’nın fonksiyonları içinde, bir yandan ülke olarak tesir yatırımı konusunda öncelikli alanlarının belirlenmesi, başka yandan da tüm paydaşların ortak bir lisan etrafında birleştirilerek ortak çalışmalar gerçekleştirilmesinin sağlanması yer alıyor.
Tesir yatırımlarının en güzel örneklerinden biri: Ormanları koruyan tesir yatırımı
Siyaset geliştirme ve uygulama süreçlerini desteklemek ve karşılıklı yarar sağlayan global, bölgesel ve lokal paydaşlıklar kurma misyonu de nazarann EYDK, ormanları koruyan bir tesir yatırımı örneği olan IFC Orman Tahviline dikkat çekiyor. International Finance Corporation’ın kapsamında ihraç edilen IFC tahvili , çeşidinin birinci örneği, anapara muhafazalı sabit getirili bir enstrüman.
Bilindiği üzere 2021 yılının temmuz ve ağustos aylarında yalnızca Manavgat’ta 57 bin hektarlık orman alanı yangın kararı yitirildi. Fakat ormanların karşılaştığı meseleler ne yazık ki son vakit içinderda dünya gündemine oturan yangınlarla hudutlu kalmıyor. Gezegenimiz her yıl Ankara’nın yüzölçümünün iki katından daha fazla alanı kaplayan ormanını kaybediyor.
Ormansızlaşma, orman toprağındaki ağaçların büsbütün ortadan kaldırılması ve o alanın tarım, hayvancılık yahut kentsel dönüşüm üzere diğer bir hedef için kullanılmasını söz ediyor. IFC’ye nazaran, önümüzdeki 10 yıllık devirde ormansızlaşmanın yarı yarıya azaltılabilmesinin 75 ile 300 milyar dolar içinde mali bir bedele denk olacağı iddia ediliyor.
Orman Bozulması ise, ormanın hala var olduğunu lakin artık sağlıklı olmadığını söz eder. Bozulmaya uğrayan bir ormanın sıhhati, etrafındaki insanları ve yabanî hayatı destekleyemeyecek noktaya gelene kadar zayıflamaya devam eder. World Wildlife Fund for Nature’a (WWF) nazaran, dünyadaki ormanların yüzde 47’sinin 2030 yılına kadar ormansızlaşma yahut bozulma riski altında olduğu varsayım ediliyor.
IFC tarafınca birinci kere 2016 yılında uygulamaya konan orman tahvili, tahvil sahiplerine karbon kredisi biçiminde kupon ödemeyi amaçlayan bir program olarak tasarlandı. Kuponun REDD+ kriterlerine uyan projeler aracılığıyla ormanların müdafaasını desteklemesi ve tahvil sahiplerine nakit yahut karbon kredileri seçeneği sunması amaçlanıyor. bu türlü desteklenen projelerin ormansızlaşmayı azaltması, jenerasyonu tükenmekte olan bitki ve hayvanları müdafaası, aşikâr bölgelerdeki topluluklar için sürdürülebilir ekonomik fırsatlar geliştirmesi bekleniyor. IFC’nin AAA derecesinde bir tahvil ihraççısı olması bu tahvilin yatırımcılar için büyük risk teşkil etmeyen bir yapıya sahip olduğuna işaret ediyor.
Bu tahvillerin yatırımcıları, kupon ödemelerini isterlerse nakit ya da karbon kredisi olarak alabiliyorlar. Yatırımcılar, karbon kredilerini kendi sera gazı emisyonlarını sıfırlamak için kullanabilecekleri üzere, karbon kredisi piyasasında satarak nakite de çevirebiliyorlar. bu biçimdece finansal ve ekolojik gayelerine istikrarlı ve sürdürülebilir bir biçimde ulaşabiliyorlar.
Öbür yandan tahvil ihracıyla sistemde toplanan kaynak özel dalda sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen ormancılık projelerine aktarılıyor ve herkes için bir kazan-kazan durumu yaratılıyor. Karma finansman usulüyle kamu kaynaklarının da tahvil sürecinde kullanılabildiği durumlarda, sürdürülebilir ormancılık projelerine aktarılabilecek meblağ ve yaratılan tesir de ötürüsıyla artıyor.
Tesir yatırımı kavramı nasıl ortaya çıktı?
Dünya gündeminde 2015 yılından bu yana ivme kazanan tesir yatırımı kavramı Türkiye’de yeni yeni filizleniyor. Ülkemizde tesir yatırımı teriminin temelleri, Nisan 2019’da T.C. Dışişleri Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye ofisi tarafınca hazırlanmasına karar verilen “Türkiye’de Tesir Yatırımı Ekosistemi” adlı raporun tamamlanmasıyla atıldı. Türkiye’de tesir yatırımı potansiyeli taşıyan paydaşları haritalayan ve potansiyel ekosistemin birinci tahlilini içeren bu rapor, Kasım 2019’da T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’nin ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Özel Sektör Merkezi’nin (UNDP IICPSD) katkılarıyla yayınlandı ve 10. Boğaziçi Zirvesi’nde tanıtıldı. Tesir yatırımı konusunda ülkemizde yapılan birinci yayın olan bu rapor, tesir yatırımını “yeni bir iş modeli” olarak tanıtırken, ülke olarak bu alanda kapasite geliştirmemizi, sermayeyi tesir iktisadı bağlamında yönlendirmemizi ve dışardan sermaye çekmemizi sağlayacak değerli bir başlangıç noktasıdır.
Bugün uluslararası ortama bakıldığında, tesir yatırımı konusunda faaliyet göstermeye hazırlanan biroldukca ülkede bu derece yol gösterici bir raporun bulunmadığı gözlemleniyor. Söz konusu raporun yayınlanmasını takiben, T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın çağrısı ve Türkiye Kalkınma Yatırım Bankası’nın konut sahipliğinde Aralık 2019’da düzenlenen ve ilgili tüm paydaşların hazır bulunduğu çalıştay, Türkiye’de tesir yatırımı konusunda atılacak adımların belirlenmesi konusunda bir başka kıymetli kilometre taşı oldu.
Türkiye’de Tesir Yatırım Ekosistemi” çalışmasının bulgularından yola çıkan UNDP IICPSD, son olarak Mart 2021’de yayınladığı “Türkiye için SKA Yatırımcı Haritası” ile tesir yatırımcılarına Sürdürülebilir Kalkınma Emellerine uyumlu 9 öncelikli kesim altında 27 yatırım alanı fırsatlarını göstermeyi amaçlıyor.
EYDK Lideri Şafak Müderrisgil, global ortamda, yatırımların giderek “etki” odağına evrilmeye başladığını, hatta “etki ekonomisi” teriminin giderek yaygınlaştığını vurgulayarak şu biçimde dedi: “Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını ilan etmesinden daha sonrasında dünya gündemine hızlı bir giriş yapan tesir yatırımları, 2015 yılında 15,2 milyar dolarla başlayan potansiyelini bugün 2,3 trilyon dolara çıkarmış durumda. COVID-19 süreci, tesir yatırımlarının daha da ivme kazanmasına niye oldu diyebiliriz. Global meselelerin tahlilinde salt özel dal yatırımı ve/veya yalnızca kamu bütçesiyle ilerlenemeyeceği artık biliniyor. Bugün artık bir yatırımdan elde edilecek finansal getiriyle bir arada o yatırımın toplum ve etraf üzerinde oluşturacağı katma bedelin de ne olacağı soruluyor. Dünyada finans sistemleri ve hukuki düzenlemeler; sosyal ve çevresel tesir kriterlerini temel alarak değişmeye, dönüşmeye başladı. EYDK olarak amacımız; Türkiye ortasında tesir yatırımı modelinin savunuculuğunu yaparak bireyler ve kurumlar nezdinde anlaşılmasını sağlamak, kapasite geliştirmek ve Türkiye’nin tesir yatırımı konusunda yurt dışına açılan penceresi olmak; bu emelle tesir yatırımının en âlâ uygulama örneklerini paylaşıyoruz. Bir defa kaybedildiğinde yerine konması epey güç olan ve sürdürülebilir kalkınma için hayati kıymet taşıyan doğal kaynaklarımızın korunması için orman tahvilleri üzere örnekler ülkemiz için de uyarlanabilecek bir tahlil yolu olabilir.”
*IFC orman tahvilleri: https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/bb81f7e5-ea3e-4a78-b1c6-3b9c810f62fe/FINAL+Forests+Bond+Investor+Presentation+10-5_pdf.pdf?MOD=AJPERES&CVID=lxOnv97
Toplum ve çevre için değer yaratma hedefli yatırımların geliştirilmesi için faaliyet gösteren EYDK, ormanları koruyan bir tesir yatırımı örneği olan IFC Orman Tahviline dikkat çekiyor.
Geçtiğimiz birkaç yıl, en yüksek getiri üzere tek boyutlu yatırım emellerine karşı bir reaksiyon olarak tesir yatırımının yükselişine şahit oldu. Tesir yatırımı toplum ve etraf için bedel katmayı amaçlıyor. Bir başka deyişle tesir yatırımcısı için toplum ve etraf için bedel yaratma ve finansal getiriyi eşit derecede kıymetli görüyor. Tesir Yatırımı Müracaat Şurası EYDK, bir platform misyonu gorerek Türkiye’de bu cins tesir yatırımlarının geliştirilmesini sağlıyor. EYDK’nın fonksiyonları içinde, bir yandan ülke olarak tesir yatırımı konusunda öncelikli alanlarının belirlenmesi, başka yandan da tüm paydaşların ortak bir lisan etrafında birleştirilerek ortak çalışmalar gerçekleştirilmesinin sağlanması yer alıyor.
Tesir yatırımlarının en güzel örneklerinden biri: Ormanları koruyan tesir yatırımı
Siyaset geliştirme ve uygulama süreçlerini desteklemek ve karşılıklı yarar sağlayan global, bölgesel ve lokal paydaşlıklar kurma misyonu de nazarann EYDK, ormanları koruyan bir tesir yatırımı örneği olan IFC Orman Tahviline dikkat çekiyor. International Finance Corporation’ın kapsamında ihraç edilen IFC tahvili , çeşidinin birinci örneği, anapara muhafazalı sabit getirili bir enstrüman.
Bilindiği üzere 2021 yılının temmuz ve ağustos aylarında yalnızca Manavgat’ta 57 bin hektarlık orman alanı yangın kararı yitirildi. Fakat ormanların karşılaştığı meseleler ne yazık ki son vakit içinderda dünya gündemine oturan yangınlarla hudutlu kalmıyor. Gezegenimiz her yıl Ankara’nın yüzölçümünün iki katından daha fazla alanı kaplayan ormanını kaybediyor.
Ormansızlaşma, orman toprağındaki ağaçların büsbütün ortadan kaldırılması ve o alanın tarım, hayvancılık yahut kentsel dönüşüm üzere diğer bir hedef için kullanılmasını söz ediyor. IFC’ye nazaran, önümüzdeki 10 yıllık devirde ormansızlaşmanın yarı yarıya azaltılabilmesinin 75 ile 300 milyar dolar içinde mali bir bedele denk olacağı iddia ediliyor.
Orman Bozulması ise, ormanın hala var olduğunu lakin artık sağlıklı olmadığını söz eder. Bozulmaya uğrayan bir ormanın sıhhati, etrafındaki insanları ve yabanî hayatı destekleyemeyecek noktaya gelene kadar zayıflamaya devam eder. World Wildlife Fund for Nature’a (WWF) nazaran, dünyadaki ormanların yüzde 47’sinin 2030 yılına kadar ormansızlaşma yahut bozulma riski altında olduğu varsayım ediliyor.
IFC tarafınca birinci kere 2016 yılında uygulamaya konan orman tahvili, tahvil sahiplerine karbon kredisi biçiminde kupon ödemeyi amaçlayan bir program olarak tasarlandı. Kuponun REDD+ kriterlerine uyan projeler aracılığıyla ormanların müdafaasını desteklemesi ve tahvil sahiplerine nakit yahut karbon kredileri seçeneği sunması amaçlanıyor. bu türlü desteklenen projelerin ormansızlaşmayı azaltması, jenerasyonu tükenmekte olan bitki ve hayvanları müdafaası, aşikâr bölgelerdeki topluluklar için sürdürülebilir ekonomik fırsatlar geliştirmesi bekleniyor. IFC’nin AAA derecesinde bir tahvil ihraççısı olması bu tahvilin yatırımcılar için büyük risk teşkil etmeyen bir yapıya sahip olduğuna işaret ediyor.
Bu tahvillerin yatırımcıları, kupon ödemelerini isterlerse nakit ya da karbon kredisi olarak alabiliyorlar. Yatırımcılar, karbon kredilerini kendi sera gazı emisyonlarını sıfırlamak için kullanabilecekleri üzere, karbon kredisi piyasasında satarak nakite de çevirebiliyorlar. bu biçimdece finansal ve ekolojik gayelerine istikrarlı ve sürdürülebilir bir biçimde ulaşabiliyorlar.
Öbür yandan tahvil ihracıyla sistemde toplanan kaynak özel dalda sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen ormancılık projelerine aktarılıyor ve herkes için bir kazan-kazan durumu yaratılıyor. Karma finansman usulüyle kamu kaynaklarının da tahvil sürecinde kullanılabildiği durumlarda, sürdürülebilir ormancılık projelerine aktarılabilecek meblağ ve yaratılan tesir de ötürüsıyla artıyor.
Tesir yatırımı kavramı nasıl ortaya çıktı?
Dünya gündeminde 2015 yılından bu yana ivme kazanan tesir yatırımı kavramı Türkiye’de yeni yeni filizleniyor. Ülkemizde tesir yatırımı teriminin temelleri, Nisan 2019’da T.C. Dışişleri Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye ofisi tarafınca hazırlanmasına karar verilen “Türkiye’de Tesir Yatırımı Ekosistemi” adlı raporun tamamlanmasıyla atıldı. Türkiye’de tesir yatırımı potansiyeli taşıyan paydaşları haritalayan ve potansiyel ekosistemin birinci tahlilini içeren bu rapor, Kasım 2019’da T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’nin ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Özel Sektör Merkezi’nin (UNDP IICPSD) katkılarıyla yayınlandı ve 10. Boğaziçi Zirvesi’nde tanıtıldı. Tesir yatırımı konusunda ülkemizde yapılan birinci yayın olan bu rapor, tesir yatırımını “yeni bir iş modeli” olarak tanıtırken, ülke olarak bu alanda kapasite geliştirmemizi, sermayeyi tesir iktisadı bağlamında yönlendirmemizi ve dışardan sermaye çekmemizi sağlayacak değerli bir başlangıç noktasıdır.
Bugün uluslararası ortama bakıldığında, tesir yatırımı konusunda faaliyet göstermeye hazırlanan biroldukca ülkede bu derece yol gösterici bir raporun bulunmadığı gözlemleniyor. Söz konusu raporun yayınlanmasını takiben, T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın çağrısı ve Türkiye Kalkınma Yatırım Bankası’nın konut sahipliğinde Aralık 2019’da düzenlenen ve ilgili tüm paydaşların hazır bulunduğu çalıştay, Türkiye’de tesir yatırımı konusunda atılacak adımların belirlenmesi konusunda bir başka kıymetli kilometre taşı oldu.
Türkiye’de Tesir Yatırım Ekosistemi” çalışmasının bulgularından yola çıkan UNDP IICPSD, son olarak Mart 2021’de yayınladığı “Türkiye için SKA Yatırımcı Haritası” ile tesir yatırımcılarına Sürdürülebilir Kalkınma Emellerine uyumlu 9 öncelikli kesim altında 27 yatırım alanı fırsatlarını göstermeyi amaçlıyor.
EYDK Lideri Şafak Müderrisgil, global ortamda, yatırımların giderek “etki” odağına evrilmeye başladığını, hatta “etki ekonomisi” teriminin giderek yaygınlaştığını vurgulayarak şu biçimde dedi: “Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını ilan etmesinden daha sonrasında dünya gündemine hızlı bir giriş yapan tesir yatırımları, 2015 yılında 15,2 milyar dolarla başlayan potansiyelini bugün 2,3 trilyon dolara çıkarmış durumda. COVID-19 süreci, tesir yatırımlarının daha da ivme kazanmasına niye oldu diyebiliriz. Global meselelerin tahlilinde salt özel dal yatırımı ve/veya yalnızca kamu bütçesiyle ilerlenemeyeceği artık biliniyor. Bugün artık bir yatırımdan elde edilecek finansal getiriyle bir arada o yatırımın toplum ve etraf üzerinde oluşturacağı katma bedelin de ne olacağı soruluyor. Dünyada finans sistemleri ve hukuki düzenlemeler; sosyal ve çevresel tesir kriterlerini temel alarak değişmeye, dönüşmeye başladı. EYDK olarak amacımız; Türkiye ortasında tesir yatırımı modelinin savunuculuğunu yaparak bireyler ve kurumlar nezdinde anlaşılmasını sağlamak, kapasite geliştirmek ve Türkiye’nin tesir yatırımı konusunda yurt dışına açılan penceresi olmak; bu emelle tesir yatırımının en âlâ uygulama örneklerini paylaşıyoruz. Bir defa kaybedildiğinde yerine konması epey güç olan ve sürdürülebilir kalkınma için hayati kıymet taşıyan doğal kaynaklarımızın korunması için orman tahvilleri üzere örnekler ülkemiz için de uyarlanabilecek bir tahlil yolu olabilir.”
*IFC orman tahvilleri: https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/bb81f7e5-ea3e-4a78-b1c6-3b9c810f62fe/FINAL+Forests+Bond+Investor+Presentation+10-5_pdf.pdf?MOD=AJPERES&CVID=lxOnv97